Think AHEAD! Czyli jak wygląda skuteczny, Solversowy proces twórczego rozwiązywania problemów
Jak często w życiu zawodowym napotykasz na problemy do rozwiązania, rzucane są Ci wyzwania lub stawiane trudne pytania?
Czasem pewnie od razu jesteś w gotowości do działania i bez problemu bierzesz się do pracy. Ale bywa i tak, że nadmiar niewiadomych działa dość blokująco.
Można czuć się zagubionym, nie wiedzieć, od czego zacząć poszukiwanie odpowiedzi i w rezultacie mieć trudność z ruszeniem z miejsca. Dlatego ważna jest znajomość metod takich jak twórcze rozwiązywanie problemów.
Co oznacza twórcze rozwiązywanie problemów?
Zacznijmy od wyjaśnienia, co dokładnie stoi za nazwą procesu, by uniknąć nieporozumień już na starcie. Twórcze w tym przypadku nie oznacza związania ze sztuką. Nie chodzi też o odklejenie się od rzeczywistości, a o połączenie myślenia kreatywnego i krytycznego. Jest ono zaskakująco analityczne! Rozwiązywanie jest znajdowaniem odpowiedzi na właściwie postawione pytania. Niekoniecznie musi być to proces wieloetapowy. Natomiast same problemy to nie zawsze sytuacje polegające na jakimś niedostatku. Chodzi nam o takie momenty, w których pożądane jest przejście z punktu A do B. I ta zmiana może być z dobrego na jeszcze lepsze!
Z jakich etapów składa się proces AHEAD?
Istnieje kilka podejść do twórczego rozwiązywania problemów. Jako Solversi posługujemy się metodą AHEAD. Akronim ten można rozwinąć jako ASK – HEAT – EXPAND – ANSWER – DECIDE. W dużym skrócie – zaczynamy od dobrego zdefiniowania sytuacji wyjściowej i problemu, przechodzimy przez generowanie pomysłów, aż decydujemy się na konkretne rozwiązania i wdrażamy je. A jak to wygląda w praktyce?
Krok nr 1 procesu AHEAD – ASK, czyli pytaj & eksploruj
Wszystko zaczyna się od naprawdę wnikliwego zbierania informacji – nie wskakujemy na główkę w generowanie rozwiązań! Co ważne, ustalamy na tym etapie nie tylko to, co już wiemy, ale także to, co wciąż jest dla nas niewiadomą w temacie, na którym się skupiamy. Musimy też podjąć decyzję, na ile potrzebne nam są informacje co do obszarów, które nie są nam znane. To także moment na zebranie perspektyw, np. od różnych, dostępnych dla nas w danym momencie osób.
Krok nr 2 procesu AHEAD – HEAT, czyli zdefiniuj & sprecyzuj
Jeśli pracujesz w zespole, kluczowe dla końcowego sukcesu jest dobre zdefiniowanie problemu lub pytania, by mieć pewność, że wszyscy tak samo rozumiemy to, czego szukamy, i podobnie widzimy sytuację, w której znajduje się nasza organizacja. Jeśli zaś zajmujesz się zadaniem indywidualnie, to próba definicji problemu na różne sposoby pomaga także przyjrzeć się temu, w czym tak naprawdę on tkwi. Ważne – problem na tym etapie musi zostać spisany, a nie tylko wypowiedziany. I to najlepiej w formie pytania. Słowo pisane jest zazwyczaj bardziej precyzyjne, co pomaga lepiej skupić się na tym, co rzeczywiście ważne i uporządkować chociażby myśli (co, jak wynika z naszych doświadczeń, już pomaga części osób na znalezienie rozwiązania).
Krok nr 3 procesu AHEAD – EXPAND, czyli pomysły & zmiany
Po zdefiniowaniu sytuacji wyjściowej i problemu możemy przejść do generowania rozwiązań. Istnieje mnóstwo narzędzi, które w tym pomagają – nie jesteśmy skazani na klasyczną burzę mózgów (wiele z tych metod poznasz w trakcie naszego kursu twórczego rozwiązywania problemów). Jeśli pracujesz w zespole, jego członkowie powinni czuć się podczas pracy wystarczająco bezpiecznie, by aktywnie uczestniczyć w ulepszaniu cudzych pomysłów, dokładaniu do nich nowych elementów i zadawaniu pytań.
Krok nr 4 procesu AHEAD – ANSWER, czyli odpowiadaj & słuchaj
Nie da się wdrożyć wszystkich pomysłów – i nie ma takiej potrzeby. W kolejnym kroku zbieramy więc feedback od zespołu (najlepiej w kilku etapach), a jeśli się da, to i spoza niego. Nie patrzymy jeszcze na żadną z opcji jak na gotowe rozwiązanie. Kwestionujemy różne elementy, przyglądamy się z rozmaitych stron i szukamy dziury w całym, żeby wypracować jak najlepszą wersję finalną. Dopiero potem powoli domykamy proces wybierania optymalnego w naszej sytuacji rozwiązania. Ważne, by nie miało to formy tajnego głosowania, a bardziej otwartej dyskusji. Uważne słuchanie innych perspektyw pomaga nam dostrzec w pomysłach więcej – zarówno ich mocnych i słabych stron – i dokonać właściwego wyboru.
Krok nr 5 procesu AHEAD – DECIDE, czyli wspieraj & ucz się
W pracy zespołowej ostatnim krokiem procesu rozwiązywania problemów jest przygotowanie do przekazania pomysłów tym, którzy będą przygotowywać proces wdrażania, a następnie przejdą do działania. Może być to konkretna osoba lub wybrana grupa pracowników. Najpierw jednak musimy ustalić, od czego zaczniemy wdrażanie, w jaki sposób będziemy monitorować efekty i jak wyciągniemy wnioski. Niestety, wiele zespołów w organizacjach wciąż zapomina o tym, ile cennych informacji na przyszłość możemy uzyskać już w trakcie działania.
Natomiast jeśli pracujesz samodzielnie, etap ten będzie dla Ciebie powinien przygotować Cię do przejścia od słów do czynów. Zdecyduj, jakie będą kolejne kroki, jak będziesz sprawdzać efekty, a także kiedy i jak wyciągniesz wnioski.
Czy zawsze trzeba przejść wszystkie etapy twórczego rozwiązywania problemów?
Proces AHEAD składa się z 5 wyżej wymienionych kroków, ale to nie oznacza, że wszystkie zawsze będą konieczne w znalezieniu odpowiedzi na postawione przez nast pytanie.
Są one bardziej wskazówką dla nas, jeśli chcemy pamiętać o wszystkich ważnych perspektywach. Czasami zaangażowane przejście nawet przez tylko jeden z kroków znacząco zbliża nas do rozwiązania problemu lub wręcz je przynosi. Tak może się wydarzyć choćby w drugim etapie. Zdarza się, że już samo porządne zdefiniowanie problemu tak mocno zmienia nam perspektywę i wyostrza myślenie, że znajdujemy odpowiedź na postawione przez nas pytania niemal od razu.
Podsumowanie – jak wygląda proces twórczego rozwiązywania problemów?
Proces twórczego rozwiązywania problemów według metody AHEAD – czyli ten proponowany przez nas w ramach kształcenia przyszłych Solversów – składa się z 5 etapów. ASK skupia się na zadawaniu właściwych pytań, by uzyskać precyzyjny obraz sytuacji wyjściowej. HEAT koncentruje się na zdefiniowaniu problemu, który będzie tak samo rozumiany przez wszystkich członków zespołu. EXPAND opiera się na aktywnym generowaniu pomysłów na rozwiązania. ANSWER to etap dzielenia się informacją zwrotną i wzajemnej uważności na wychwycone wady i zalety dostępnych opcji. I wreszcie DECIDE to moment wyboru kierunku, którym chcemy podążać.
Który z etapów twórczego rozwiązywania problemów wydaje Ci się najtrudniejszy?
Podziel się i napisz do nas!
PS Pamiętaj, że całość powyższego procesu nie musi być jednym, zamkniętym kołem. Podczas realizacji dowolnego projektu także możesz sprawdzać metodą AHEAD, czy przyjmujesz dobre założenia i jak definiujesz podproblemy (działania/etapy) do głównego problemu.
No i… w sumie jest jeszcze krok 0. Przecież nic nie stoi na przeszkodzie, aby aktywnie szukać problemów/wyzwań. A nie tylko czekać, aż przyjdą. Spróbujesz?